Co to znaczy być człowiekiem? Czy jesteśmy zwierzętami, czy kimś/czymś więcej? Czym jest świadomość? Czy siedzibą umysłu jest mózg? Czy wolność oznacza wyzwolenie się od zobowiązań? Czy kierując się wolną wolą, możemy pragnąć zła? Czy w świecie zwycięża rozwój, czy śmierć? Te i inne intrygujące nas od wieków pytania stawia Zellker i – co bynajmniej nie jest oczywiste we współczesnej przestrzeni dyskursywnej – proponuje konkretne odpowiedzi, zapraszając nas przy tym do samodzielnego myślenia. Pełnymi garściami czerpie z aktualnej wiedzy naukowej (m.in. antropologicznej, biologicznej, fizycznej), odwołując się również do tradycji filozoficznej i literackiej. Autor dąży do stworzenia syntetycznego obrazu świata i odkrycia ogólnych praw, które nim rządzą. Niniejsza książka jest kontynuacją rozważań podjętych w poprzedniej książce Zellkera, O rzeczywistości – tym razem uwaga zostaje skierowana na to, co swoiście ludzkie.
Publikacja uzyskała entuzjastyczną recenzję i pozytywne opinie wydawnicze.
Książka jest niezwykłą intelektualną przygodą, zarówno dla młodego odbiorcy, który buduje swoją wiedzę, stawiając pierwsze kroki na drodze ku lepszemu poznaniu siebie i otaczającego nas świata, jak i osób, które w swoim odczuciu takowe próby podejmowały wielokrotnie. […] Dzieło to polecam także osobom, które z przyjemnością podejmują wyzwania stawiane naszym umysłom, które są w pełni świadome tego, że prawdziwa nauka nie jest dogmatyczna, że nie ma w niej autorytetów, że jest wolna, że ważne jest to, czy pielęgnujemy umiłowanie myślenia, które wyzwoli w nas kreatywność i nauczy niezależności.
dr hab. Wioletta Nowaczewska
Imponująca wielość zebranych i zręcznie zaprezentowanych w książce informacji z rozmaitych gałęzi współczesnej wiedzy naukowej pozostałaby jedynie zgrabną kompilacją, gdyby nie umożliwiała […] zrozumienia siebie jako człowieka. […] Autor odżegnuje się od redukcjonistycznej wizji antropologicznej, sprowadzającej człowieka jedynie do poziomu biologicznego lub tłumaczącej ludzkie zachowania przez odwołanie się do sfery procesów fizycznych i chemicznych. Jednocześnie ustalenia naukowe są dla niego ważne, wręcz niezbędne, aby można było mówić o człowieku w sposób uzasadniony i prawdziwy.
prof. dr hab. Adam Świeżyński
[…] jest to bardzo ważny tekst na tle przesadnie akademickiej, skostniałej filozofii, która nie ukazuje piękna i niezwykłości człowieka. […] Dzieło Józefa Częścika [Zellkera] wpisuje się w narastający nurt paradygmatycznych przemian, zwiastujących – jak się wydaje – powstanie nowego, bardziej integralnego modelu badań naukowych pozwalających nam przybliżyć się do zrozumienia tajemnicy rzeczywistości, w szczególności nas samych.
dr hab. Jan Wadowski, prof. PWr
– Wolna wola nie jest aktem jednorazowym, jest bowiem aktem rozciągniętym w czasie, to znaczy świadomym i ciągłym podtrzymywaniem aktu zrodzonego w jakiejś chwili. Jeśli nawet podczas naszego pierwszego spotkania podjąłeś decyzję: Z tym starszym panem chcę się zaprzyjaźnić, to nici byłyby z naszej przyjaźni, gdybyśmy – i ty, i ja – jej nie podtrzymywali. A to już jest wysiłek.
– Wysiłek kojarzy mi się z czymś nieprzyjemnym: mordęgą, mozołem, znojem.
– A mi kojarzy się z pracą, czyli najcenniejszą treścią naszego życia. Konfucjusz przed wiekami miał powiedzieć: „Pokochaj swoją pracę, a nie przepracujesz ani jednego dnia więcej w swoim życiu”. Wybierz pracę, wysiłek, zaangażowanie con amore, a wówczas stanie się to twoją pasją, nie zaś mordęgą
– Oks, Emanuelu. Skoro mam wolną wolę, mogę robić, co mi się tylko podoba.
– Nie! Nie myl wolności, czyli efektu wolnej woli, ze swawolą, którą można by nazwać chorą wolnością. Wolna wola jest zawsze wyborem między wartościami. Mogę wybierać między objadaniem się tłustymi pączkami a umiarem w jedzeniu. Mogę nie kupić kolejnego pączka albo kupić i podarować go głodnemu. Mogę podarować go głodnemu bez słowa albo ze słowami ubolewania nad jego położeniem. Za każdym wyborem kryją się preferowane przeze mnie wartości: obżarstwo, panowanie nad swoimi zachciankami, altruizm, altruizm na pokaz i tak dalej.
– Ale przecież wybór może być zdeterminowany przez geny, instynkt, popędy, emocje i Bóg wie co tam jeszcze.
– I co z tego? Rozmawialiśmy już o woli zależnej od niższych
poziomów, kiedy to im niższa sfera mentalna, tym wolna wola
(czytaj: wola na poziomie nous, bo tylko ta może być wolna) ma mniej do powiedzenia. Pomimo to możemy tak przemodelować
nasz umysł, że nawet tam, na niższych poziomach, wola intelektu będzie miała coś do powiedzenia, chociaż nie zawsze bezpośrednio.
O rzeczywistości
Józef Częścik, niejako na przekór współczesnym tendencjom, w przystępny sposób łączy w książce wiedzę z zakresu filozofii, fizyki, chemii oraz biologii z nieszablonowym podejściem do opisywanych problemów. Pokazuje bogactwo, różnorodność, ale i jedność rozmaitych obszarów rzeczywistości. Udowadnia, że podział na odrębne dziedziny naukowe to w dużej mierze konwencja stworzona przez człowieka. Zainspirowany dziełami Platona, wraca do tradycyjnej, szlachetnej i przyjaznej dla czytelnika formy dialogu, zapraszając go do uczestnictwa w toczonej na kartach książki rozmowy. Na końcu każdego rozdziału znajduje się streszczenie omawianych w nim zagadnień.
Autor publikacji jest filozofem wolnym strzelcem, a także pisarzem, redaktorem oraz wydawcą. Nad systemem filozoficznym, który określa mianem lazurowej idei, pracuje od końca lat 70.
Co mamy na myśli, gdy mówimy, że ktoś lub coś „jest”? Czym jest byt? Co o tym świadczy? Co w bycie jest wyjątkowego, a co czyni go częścią większych całości? Co jest w nim najważniejsze, a co tylko przygodne? Co decyduje o jego rozwoju lub rozpadzie? Oto pytania, które od wieków stawiają ontolodzy. A gdy uświadomimy już sobie złożoność otaczających nas bytów, naturalna ciekawość wiedzie nas do pytania o przyczynę tej niebywałej różnorodności. Czy istnieje jedno źródło, z którego wszystkie byty biorą swój początek? Wiele cennych intuicji mieli starożytni Grecy, posługujący się terminem arche – pierwotnej zasady i przyczyny wszystkiego. Czy jednak udało im się znaleźć przekonującą odpowiedź na pytanie, co nią jest? – zastanawia się autor, wyznaczając obszar rozważań, które podjął w pierwszej części cyklu.
Dzięki książce O rzeczywistości stajemy się świadkami dyskusji mądrego, doświadczonego życiowo Emanuela i jego zdolnego, kreatywnego, a nierzadko też zbuntowanego ucznia Justasa. Emanuel docenia wysiłki wielkich Greków, ale proponuje własne, nowatorskie rozwiązanie. Intuicja nadal zajmuje tu miejsce honorowe, lecz towarzyszy jej wiedza z zakresu fizyki, chemii i biologii. W którym punkcie różne nauki mogą się spotkać? Czy na podstawie sformułowanych przez nie praw można przewidzieć, co stanie się ze światem w przyszłości? Czy jeśli znamy wszystkie małe elementy układanki, to możemy ułożyć z nich coś zupełnie nowego i niespodziewanego?
Serdecznie zapraszamy na spotkanie autorskie z Józefem Częścikiem (Zellkerem) na temat książki „O człowieku”:
- 18 listopada 2025, godz. 18.00 – Gdańsk, Filia Naukowa Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Josepha Conrada Korzeniowskiego, ul. Obrońców Wybrzeża
- 13 listopada 2025 – serwis Granice.pl zamieścił recenzję książki O człowieku
- 28 października 2025 – w serwisie Granice.pl ukazał się wywiad z Józefem Częścikiem, autorem książki O człowieku
- 27 października 2025 – w bibliotece Chylonia Centrum w Gdyni odbyło się spotkanie z autorem serii książek Lazurowa idea. Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z tego wydarzenia.
- 25 października 2025 – w księgarni Smak Słowa w Sopocie odbyło się spotkanie autorskie z Józefem Częścikiem (Zellkerem) na temat książki O człowieku. Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z tego wydarzenia.
- 20 października 2025 – książka O człowieku została zaanonsowana na stronie internetowej Sekcji Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
- 13 września 2025 – w internetowym miesięczniku „Wobec” ukazała się informacja o książce wraz z 1. i 4. stroną okładki
- 1 września 2025 – ukazała się książka O człowieku – drugi tom lazurowej idei
- kwiecień 2023 – recenzja książki pojawiła się w audycji „Skacząc po półkach” Macieja Szczawińskiego na antenie Radia Katowice.
- 4 stycznia 2023 – zapowiedź książki O rzeczywistości pojawiła się na portalu Trójmiasto.pl w cyklu „Zaczytane Trójmiasto”.
- 20 grudnia 2022 – książka została zaprezentowana w Bibliotece Głównej Miasta st. Warszawy, a recenzja publikacji ukazała się na portalu bibliotekarskim „Koszykowa dla Bibliotekarza”.
- 15 grudnia 2022 – rozmowę z autorem książki O rzeczywistości przeprowadził dziennikarz Akademickiego Radia LUZ z Wrocławia.
- 26 listopada 2022 – w audycji „Poranek RDC” Radio dla Ciebie wyemitowało rozmowę z Józefem Częścikiem poświęconą książce „O rzeczywistości”.
- 23 listopada 2022 – Józef Częścik udzielił drugiego wywiadu red. Beacie Granatowskiej z Radia Opole, tym razem o potrzebach i „zachciankach”. Ukazały się także trzy kolejne informacje o książce, w „Echu Dnia Podkarpackim”, „Radomskim” i „Świętokrzyskim”.
- 10 listopada 2022 – wzmianka o książce, w Niezbędniku czytelniczym Mariusza Grabowskiego, pojawia się na łamach trzech dzienników – „Dziennika Łódzkiego”, „Polskiej Metropolii Warszawskiej” i „Nowej Trybuny Opolskiej”.
- 9 listopada 2022 – informację o książce O rzeczywistości opublikował miesięcznik społeczno-kulturalny „Wobec”.
- 7 listopada 2022 – autor książki udzielił wywiadu na żywo red. Beacie Granatowskiej na antenie Polskiego Radia Opole (w audycji Dobry wieczór, tu Opole)
- 2–3 listopada 2022 – recenzję książki O rzeczywistości wydrukował Dziennik Trybuna – Pierwszorzędnym celem myślenia jest myślenie, nie rezultat.
- 24 października 2022 – zapowiedź książki zamieścił Kurier Lubelski – Książki w Kurierze. Polecamy do czytania w długie jesienne wieczory.
- 7 października 2022 – pierwsza internetowa wzmianka o książce pod tytułem: Lazurowa idea. O rzeczywistości. Zamieściło ją na swojej stronie Radio Białystok.
- koniec września 2022 – pierwotny tytuł publikacji: Lazurowa idea. Dialogi na każdy dzień tygodnia po raz pierwszy pojawia się w internecie, na portalu granice.pl.
- 31 sierpnia 2022 – Rynek Książki jako pierwszy zapowiedział ukazanie się książki O rzeczywistości.
